Polderblues.be

Leven, wonen en werken in het Waasland




Hendrik de bont 1788
Lucas Vorstermans



Het Hof ter Welle, in de volksmond Het oud geestelijk Hof, was de zetel van de vroegere heerlijkheid
Ter Welle. Achtereenvolgens behoorde het toe aan de geslachten Vilain XIIII, van Pottelberghe, Delplano en Foulon d'Anteville.
Bij akte van 4 Floreal VII ontsnapte het aan de verkoop als kerkelijk goed. Ingevolge de wetten van de Franse Republiek, o.m. van 1 maart 1792, kwam de fundatie Piers in het bezit van de Openbare Onderstand te Beveren

 

"Hof ter Welle" of "Oud Geestelijk Hof ". Kasteel aan het einde van een dreef met beuken en wilde kastanjelaars.
Brede ovale omwalling waarbinnen een ruime, trapezoïdale voorkoer met schoolgebouwen en ten O. ervan - bereikbaar langs een bakstenen brug op drie korfbogen - het kasteel op rechth. plattegrond. Een stenen brug met gietijzeren leuningen verbindt de voorkoer met de landbouwgronden ten Z. Zetel van de voormalige heerlijkheid Ter Welle, achtereenvolgens toebehorend aan de geslachten Vilain XIIII (1414), van Pottelberghe, Delplano en Foulon d'Anteville. In 1723 aangekocht door de geestelijke dochter Anne Frangoise Piers om er haar school voor ouderloze meisjes in onder te brengen. De communiteit wordt in 1727 onder de aanroeping van O.-L.-Vrouw Presentatie gesteld en verplaatst in 1881 haar hoofdzetel naar de Kloosterstraat nr. 51 (z.g. "Nieuw Geestelijk Hof").

 

Toegang tot het domein door een poort met gotische profileringen en basementen aan de dagkanten (XV), sinds 1866 door een rechte latei afgedekt, ter vervanging van de ingestorte spitsboog.
Erboven rondboognis met Madonnabeeld. Behouden vleugelpoort met ijzerwerk uit XVI. Voorkoer met in U-vorm gegroepeerde schoolgebouwen, in 1858-1862 opgetrokken.
Beschilderde verankerde baksteenbouw op gepikte plint en afgedekt door zadeldaken. Rechth. vensters op arduinen lekdrempels; dito deuren (bewaard houtwerk). Z.-vleugel met oudere kern uit XVII, merkbaar aan de muurvlechtingen in de l.zijpuntgevel, twee kloosterkozijnen met zandstenen tussendorpel aldaar, en sporen van kruiskozijnen in de achtergevel.

 

Kasteel op rechth. plattegrond rondom gekasseide binnenkoer . Z. -zijde ingenomen door ruime kapel. Verankerd bak- en zandstenen gebouw van twee bouwl. onder zadeldaken (leien) op de binnenkoer en aan de achterzijde voorzien van getrapte dakvensters met bolkozijn.
Gedichte steigergaten onder de hanggoot.
Voorgevel (W.) volledig beraapt in 1910, zij- en achtergevels (N. en O.) eenvoudig gewit. Rechth. vensters met arduinen lekdrempels. In de achtergevel een bijkomend XIX-rondboogvenster en sporen van een getralied kruiskozijn. Binnenkoer met in de N.O.-hoek achtzijdig traptorentje onder tentdak met bekronend klokketorentje.
Onderaan: dubbele steekpomp. In de Z.W.-hoek portaaltje onder afgesnuit zadeldak.
Rijk geprofileerde arduinen spiegelboogdeuromlijsting op neuten; voluutsluitsteen en gekorniste kroonlijst.
Eikehouten paneeldeur met balusters in het midden. Z.-zijde van het kasteel ingenomen door monumentale éénbeukige kapel in barokstijl, in 1751-1752 gebouwd n.o.v. architect Bernardus De Wilde (Gent) en J.B. Manderscheid (Sint-Niklaas).
Onderkelderd bak- en zandstenen gebouw op zware hardstenen sokkel. Beraapte voorgevel (W.) met inzwenkende top, bekroond door driehoekig fronton; hoeken en top bezet met siervaas waaronder kleine jaarsteentjes.
Twee reeksen van twee segmentboogvensters in gecementeerde omlijsting met neuten en oren en afdekkende waterlijst; analoog, doch beluikt venster in de geveltop. Zijgevel van vier trav. met zandstenen speklagen en bepleisterd hoofdgestel.
Driezijdige absis met blinde sluitmuur en jaartal in romeinse cijfers op de fries.
Vensters in zandstenen omlijsting. Interieur overspannen door bepleisterde korfbogige kruisribgewelven, van elkaar gescheiden door gordelbogen met rocailles. Mobilair: Altaar (1866) door beeldhouwer Pickery (Brugge) met schilderij "Opdracht van Maria in de tempel" (L. Piqué, Deinze).
  • DE MEULEMEESTER M., C.SS.R., Geschiedenis van de Congregatie van O.-L.- Vrouw-Presentatie, Beveren-Waas, 1726, Leuven, 1959.
  • VAN DRIESSCHE R., Het Hof ter Welle te Beveren, AOKW 79, 1976, p. 147-150.
Bron: Demey A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N1 (B-L), Brussel - Gent. Auteurs: Demey, Anthony